عدالت افقی و عمودی!

راستش را بخواهید ما امروز تصمیم گرفته بودیم دست از سر یارانه و هدفمندی یارانه ها برداریم و سوژه دیگری را برای نوشتن انتخاب کنیم. فلذا دست به دامان جراید شدیم. ابتدا خبری راجع به مرگ دو میلیون اصله درخت در باغات تهران توجه ما را خود جلب کرد و یاد جاده ابر افتادیم. در صفحه بعد با ادعای جریان روشنفکری سینما مواجه شدیم که مدعی است مخاطبان فیلم ده نمکی شهرستانی و بی سوادند! به صفحه ورزشی که رسیدیم دیدیم جناب دائی فرمایش کرده اند که قهرمان اصلی پرسپولیس است! فی الفور روز نامه را بستیم و با خودمان گفتیم همان بهتر که از رایانه و هدفمندی یارانه ها بنویسیم و بی خیال سایر سوژه ها شویم.
اما مبحث شیرین یارانه ها ... دیروز که به مدرسه رفتیم دیدم عمو سیفی(سرایدار مفخم مدرسه) عین عقاب پشت کامپیوتر نشسته و با لیستی در دست در حال پرکردن فرم یارانه برای خودش و سایر اقوام سببی و نسبی و رضاعی و در همسایه است. ثبت نام که تمام شد، تازه افاضات ایشان در خصوص یارانه شروع شد و با این جمله از محمد رضا فرزین دبیر سابق ستاد هدفمندی یارانه ها شروع کرد که «در حذف یارانه بگیران باید بتوان عدالت عمودی و افقی را رعایت و تمام افراد در یک سطح درآمدی را حذف کرد!» ( روزنامه جوان – 23 فروردین 93)
البته ما قبلاً با عباراتی نظیر گرانی منطقی، عاطفی و حبابی و ... آشنا شده بودیم ولی خدا وکیلی این مدل عدالت را تا به حال نشنیده بودیم. از آنجایی هم که فرکانس ما روی دریافت مفاهیم برخی عبارات تنظیم نیست از عمو سیفی خواستیم مطلب را به صورت مو شکاف برای ما حلاجی کند تا ما هم از موضوع سر بیاوریم. عمو سیفی در خصوص این مدل عدالت گفت: « عدالت افقی یعنی افرادی که نیاز مشابه دارند، و از نظر مالی سهم برابر در پرداخت دارند، به یک اندازه از خدمات برخوردار می شوند.»  مثالی که عمو سیفی در مورد عدالت افقی زد، روم به دیوار، ایستک به روتون زیاد باب میل همکاران نبود و ما خودمان ترجیح دادیم آن را حذف کنیم!
ایشان ادامه داد «عدالت عمودی یعنی توزیع بار بین ثروتمندان و فقرا. قانونی که بر اساس آن، با افرادی که شرایط متفاوت قرار دارند، باید برخورد متفاوتی صورت گیرد و افرادی که ظرفیت اقتصادی بیشتری دارند، باید پول بیشتری بپردازند و آنها که نیاز بیشتری دارند، باید از خدمات بیشتری بهره گیرند. مثلاً اگر یک نفر با درآمد ماهی 600 هزار تومان و دیگری با درآمد ماهی 3 میلیون تومان دور از جان، زبانم لال سکته قلبی کنند، نفر اول نه تنها برای درمان حاد سکتة قلبی خود احتیاج به مراقبت دارد بلکه برای پیشگیری ثانویه نیز به دلیل اینکه درآمد خودش امکان پرداخت هزینه های پیشگیری ثانویه را نمی دهد باید حمایت و مراقبت شود؛ در حالیکه نفر دوم می تواند خدمات پیشگیری ثانویه را خود تأمین نماید.»
هنوز افاضات عمو سیفی تمام نشده بود که مدیر وارد شد و با تشر مدیر، سیف الله به آبدارخانه پناه برد. هر چند این مدل عدالت را جناب ارسطو در یونان قدیم به این صورت تعریف نموده اند و ما شخصاً ارادت خاصی به ارسطو و افلاطون و سایر فلاسفه داریم و روی حرف این عزیزان ان قلت نمی آوریم ولی جسارتاً حالا که دوستان دستشان در کار است و قرار است در هدفمندی یارانه ها، عدالت افقی و عمودی را رعایت کنند، پیشنهاد می کنیم این لابلا اگر فرصت شد، «عدالت عرضی و طولی» را نیز مراعات کنند. مدل عدالت عرضی و طولی، مدلی است که در آن به افرادی که اگر بخواهیم میزان دارائی هایشان را «عرض» کنیم؛ چند روز «طول» می کشد، بعد از انصراف از یارانه صد آفرین نمی گویند و به آنها وعده دادن ملی کارت و اعطای وام و نوشتن اسم شان در لیست خوبها نمی دهند! سربلند باشید...